Vườn trong nước
Bể cá cảnh hay bể thuỷ sinh theo phong cách tự nhiên sáng lập bởi ông Amano - công ty Aqua Design Amano ( ADA )
Tại sao ADA lại gọi bể cá cảnh là cube garden? Khi vào website ADA, đến phần bể kính Aquarium tank thì ta sẽ thấy họ gọi là Cube Garden. Cube là đơn vị tính thể tích, khối, khác với square là đơn vị vuông, tính bề mặt. Garden là vườn, khu vườn. Có thể nhiều người sẽ thắc mắc giống tôi tại sao lại gọi bể cá cảnh là garden, vườn. Cube là khối thể tích bể kính thì dễ hiểu rồi. Và khi chơi thuỷ sinh thì có ai thắc mắc trước khi có ADA thì liệu có đã từng có ai buộc rêu vào lũa khi tạo bố cục bể cá. Tại sao phong cách tự nhiên Nature của ADA lại khác phong cách Hà Lan, tất nhiên là khác hẳn cách tạo bể cá Walstad kiểu low tech đơn giản. Mọi thắc mắc vẫn để đấy cho đến khi tình cờ tôi được xem chương trình Những khu vườn thiên đường với Monty Don trên kênh Discovey Channel. Trong một tập nói về một trong nhưng khu vườn nổi tiếng nhất Nhật Bản là Kenrokuen ở thành phố Kanazawa, tôi rất ngạc nhiên khi thấy cảnh có các lao công ngồi nhổ cỏ dại trên một tấm thảm rêu rất rộng trên mặt đất. Thảm rêu, chứ không phải thảm cỏ giống như tất cả khu vườn khác trên thế giới. Rồi đến chi tiết các cành rêu, rêu bám trên từng thân cây, rễ cây, xen lẫn với quần thể các cây cối nhiều màu khác. Vườn Nhật và văn hoá vườn Nhật là một phong cách riêng biệt, không lẫn vào đâu được và phát triển lâu đời từ thời này qua thời khác. Các khu vườn Nhật tinh tế và thiết kế chứa đựng nhiều triết lý tự nhiên và nhân văn đến mức Claude Monet đã bị ảnh hưởng và xây hẳn cho mình một khu vườn riêng ở Giverny, cách Paris khoảng 30km. Một trong những bức tranh nổi tiếng của người hoạ sỹ cực kỳ nổi tiếng này được đặt tên là Cầu Nhật Bản - Japanese FootBrigde. Các khu vườn ở Paris thì đã đẹp ngất rồi, vườn Luxembourg ngay trung tâm với cách kết hợp trồng các cây khóm hoa và những hàng cây thì quả thực là khen mãi không hết. À, đang nói chuyện bể cá thì lại liên quan gì đến các khu vườn ở Paris thế này. Hơi luyên thuyên một chút, cho đến khi bạn đến một khu vườn cũng cực kỳ nổi tiếng khác ở Châu Âu là vườn Keukenhof ở Lisse, Hà Lan. Những cơn sốt hoa tulip đột biến rực rỡ đủ sắc mầu từ những thế kỷ trước cho đến giờ đã mang lại sự đa dạng đến nỗi chỉ cần sắp đặt cạnh nhau những mảng hoa tulip khác màu sắc với nhau thành tuyệt đẹp. Nhìn vào ảnh những vườn tulip đầy sắc màu trong ảnh dưới thì bạn có liên tưởng gì đến những mảng màu và cách sắp xếp bố cục cây trong bể phong cách Hà Lan. Nếu như các loại cây lá nước mà có nhiều màu sắc như hoa tulip thì có lẽ cũng sẽ được sắp xếp hết trong môi trường nước trong bể thuỷ sinh. Phong cách Hà Lan chú trọng vào độ tăng trưởng, màu sắc của cây thuỷ sinh và sắp xếp chúng tạo thành các mảng miếng cân bằng. Phong cách này phổ biến trong một thời gian rất dài cho đến thập kỷ 90, khi nhiếp ảnh gia Amano, người đã từng đi để chụp ảnh tư liệu bằng máy ảnh film khổ lớn large format trong nhiều khu rừng mưa nhiệt đới ở Amazon, Borneo, Tây Phi... giới thiệu phong cách thuỷ sinh tự nhiên Nature. Với những trải nghiệm tận mắt về môi trường thực tế ở các khu rừng nhiệt đới, công ty ADA của ông ra đời và giới thiệu một phong cách thuỷ sinh hoàn toàn khác biệt với sự chú trọng vào lũa, đá, kết hợp các quần thể thực vật, động vật theo cách chưa từng có trước đây. Và trên hết, những văn hoá và tư tưởng truyền thống của vườn Nhật Bản thấm nhuần giúp ông có những cách sắp xếp và kết hợp các yếu tố tự nhiên hết sức khéo léo. Ông đưa cách sắp xếp và kết hợp các yếu tố của những khu vườn trên cạn vào trong môi trường bể nước. Học từ tự nhiên để tạo ra sự tự nhiên, câu slogan chủ đạo của ADA là một triết lý giúp người chơi có thể tạo ra những bể cá theo cách của riêng mình. Nhìn những thảm rêu bám trên đá, bám trên gỗ lũa ở những khu vườn nhật bản, hay trong tự nhiên đưa vào môi trường nước, trong bể cá bằng cách buộc rêu bằng chỉ cuốn quanh gỗ lũa. Hay phong cách bể cá Iwagumi thì là điển hình nhất của phong cách xếp đá vườn Nhật Bản. Nếu bạn xem các video của Ada View và cách hướng dẫn tạo bể cá khi thả cá vào bể cá sau 1 đến 2 tháng sau khi tuần hoàn nước thì bạn mới hiểu triết lý và tư tưởng bảo vệ tự nhiên của Ada đến mức nào. Tư tưởng nóng vội của phần lớn người chơi khi chưa hiểu rõ môi trường nước mà đã thả cá ngay sau vài ngày khởi tạo bể hầu như vô tình giết hại nhiều cá thể động vật thuỷ sinh. Điều mà phần lớn người chơi làm bể thuỷ sinh theo phong cách Nature muốn là tạo ra một môi trường tự nhiên và tốt nhất có thể cho quần thể động thực vật thuỷ sinh. Các triết lý của Ada được đón nhận ở nhiều nơi trên thế giới một cách cực kỳ đa dạng qua cuộc thi IAPLC được tổ chức hàng năm bởi Ada, mà từ đây ta thấy có thêm phong cách rừng - Jungle hay phong cách Brazil. Có thể bạn sẽ thấy rất nhiều bể IAPLC đẹp và ấn tượng hơn nhiều so với bể của công ty ADA tự tạo, nhưng tất cả các thành viên IAPLC đều hết sức tôn trọng và khâm phục những triết lý và tư tưởng về tự nhiên mà ông Amano mang lại. Vì những tư tưởng đó mới giúp người chơi thực sự hiểu môi trường tự nhiên, và từ đó tạo ra những bể thuỷ sinh của riêng chính mình mà không đi bắt chước.
-Gianker Nguyen 6/2021 -
Bể đầu tiên có thời gian nghiên cứu và set up nghiêm túc.
Tại sao ADA lại gọi bể cá cảnh là cube garden? Khi vào website ADA, đến phần bể kính Aquarium tank thì ta sẽ thấy họ gọi là Cube Garden. Cube là đơn vị tính thể tích, khối, khác với square là đơn vị vuông, tính bề mặt. Garden là vườn, khu vườn. Có thể nhiều người sẽ thắc mắc giống tôi tại sao lại gọi bể cá cảnh là garden, vườn. Cube là khối thể tích bể kính thì dễ hiểu rồi. Và khi chơi thuỷ sinh thì có ai thắc mắc trước khi có ADA thì liệu có đã từng có ai buộc rêu vào lũa khi tạo bố cục bể cá. Tại sao phong cách tự nhiên Nature của ADA lại khác phong cách Hà Lan, tất nhiên là khác hẳn cách tạo bể cá Walstad kiểu low tech đơn giản. Mọi thắc mắc vẫn để đấy cho đến khi tình cờ tôi được xem chương trình Những khu vườn thiên đường với Monty Don trên kênh Discovey Channel. Trong một tập nói về một trong nhưng khu vườn nổi tiếng nhất Nhật Bản là Kenrokuen ở thành phố Kanazawa, tôi rất ngạc nhiên khi thấy cảnh có các lao công ngồi nhổ cỏ dại trên một tấm thảm rêu rất rộng trên mặt đất. Thảm rêu, chứ không phải thảm cỏ giống như tất cả khu vườn khác trên thế giới. Rồi đến chi tiết các cành rêu, rêu bám trên từng thân cây, rễ cây, xen lẫn với quần thể các cây cối nhiều màu khác. Vườn Nhật và văn hoá vườn Nhật là một phong cách riêng biệt, không lẫn vào đâu được và phát triển lâu đời từ thời này qua thời khác. Các khu vườn Nhật tinh tế và thiết kế chứa đựng nhiều triết lý tự nhiên và nhân văn đến mức Claude Monet đã bị ảnh hưởng và xây hẳn cho mình một khu vườn riêng ở Giverny, cách Paris khoảng 30km. Một trong những bức tranh nổi tiếng của người hoạ sỹ cực kỳ nổi tiếng này được đặt tên là Cầu Nhật Bản - Japanese FootBrigde. Các khu vườn ở Paris thì đã đẹp ngất rồi, vườn Luxembourg ngay trung tâm với cách kết hợp trồng các cây khóm hoa và những hàng cây thì quả thực là khen mãi không hết. À, đang nói chuyện bể cá thì lại liên quan gì đến các khu vườn ở Paris thế này. Hơi luyên thuyên một chút, cho đến khi bạn đến một khu vườn cũng cực kỳ nổi tiếng khác ở Châu Âu là vườn Keukenhof ở Lisse, Hà Lan. Những cơn sốt hoa tulip đột biến rực rỡ đủ sắc mầu từ những thế kỷ trước cho đến giờ đã mang lại sự đa dạng đến nỗi chỉ cần sắp đặt cạnh nhau những mảng hoa tulip khác màu sắc với nhau thành tuyệt đẹp. Nhìn vào ảnh những vườn tulip đầy sắc màu trong ảnh dưới thì bạn có liên tưởng gì đến những mảng màu và cách sắp xếp bố cục cây trong bể phong cách Hà Lan. Nếu như các loại cây lá nước mà có nhiều màu sắc như hoa tulip thì có lẽ cũng sẽ được sắp xếp hết trong môi trường nước trong bể thuỷ sinh. Phong cách Hà Lan chú trọng vào độ tăng trưởng, màu sắc của cây thuỷ sinh và sắp xếp chúng tạo thành các mảng miếng cân bằng. Phong cách này phổ biến trong một thời gian rất dài cho đến thập kỷ 90, khi nhiếp ảnh gia Amano, người đã từng đi để chụp ảnh tư liệu bằng máy ảnh film khổ lớn large format trong nhiều khu rừng mưa nhiệt đới ở Amazon, Borneo, Tây Phi... giới thiệu phong cách thuỷ sinh tự nhiên Nature. Với những trải nghiệm tận mắt về môi trường thực tế ở các khu rừng nhiệt đới, công ty ADA của ông ra đời và giới thiệu một phong cách thuỷ sinh hoàn toàn khác biệt với sự chú trọng vào lũa, đá, kết hợp các quần thể thực vật, động vật theo cách chưa từng có trước đây. Và trên hết, những văn hoá và tư tưởng truyền thống của vườn Nhật Bản thấm nhuần giúp ông có những cách sắp xếp và kết hợp các yếu tố tự nhiên hết sức khéo léo. Ông đưa cách sắp xếp và kết hợp các yếu tố của những khu vườn trên cạn vào trong môi trường bể nước. Học từ tự nhiên để tạo ra sự tự nhiên, câu slogan chủ đạo của ADA là một triết lý giúp người chơi có thể tạo ra những bể cá theo cách của riêng mình. Nhìn những thảm rêu bám trên đá, bám trên gỗ lũa ở những khu vườn nhật bản, hay trong tự nhiên đưa vào môi trường nước, trong bể cá bằng cách buộc rêu bằng chỉ cuốn quanh gỗ lũa. Hay phong cách bể cá Iwagumi thì là điển hình nhất của phong cách xếp đá vườn Nhật Bản. Nếu bạn xem các video của Ada View và cách hướng dẫn tạo bể cá khi thả cá vào bể cá sau 1 đến 2 tháng sau khi tuần hoàn nước thì bạn mới hiểu triết lý và tư tưởng bảo vệ tự nhiên của Ada đến mức nào. Tư tưởng nóng vội của phần lớn người chơi khi chưa hiểu rõ môi trường nước mà đã thả cá ngay sau vài ngày khởi tạo bể hầu như vô tình giết hại nhiều cá thể động vật thuỷ sinh. Điều mà phần lớn người chơi làm bể thuỷ sinh theo phong cách Nature muốn là tạo ra một môi trường tự nhiên và tốt nhất có thể cho quần thể động thực vật thuỷ sinh. Các triết lý của Ada được đón nhận ở nhiều nơi trên thế giới một cách cực kỳ đa dạng qua cuộc thi IAPLC được tổ chức hàng năm bởi Ada, mà từ đây ta thấy có thêm phong cách rừng - Jungle hay phong cách Brazil. Có thể bạn sẽ thấy rất nhiều bể IAPLC đẹp và ấn tượng hơn nhiều so với bể của công ty ADA tự tạo, nhưng tất cả các thành viên IAPLC đều hết sức tôn trọng và khâm phục những triết lý và tư tưởng về tự nhiên mà ông Amano mang lại. Vì những tư tưởng đó mới giúp người chơi thực sự hiểu môi trường tự nhiên, và từ đó tạo ra những bể thuỷ sinh của riêng chính mình mà không đi bắt chước.
-Gianker Nguyen 6/2021 -
Bể đầu tiên có thời gian nghiên cứu và set up nghiêm túc.