Đền Vàng và Đền Bạc
Như đã nói về Amritsar ở Thành Phố của những ông râu dài, Harmandir Sahib hay còn gọi là Golden Temple là trung tâm thành phố Amritsar, là trung tâm tôn giáo thiêng liêng nhất của hơn 20 triệu tín đồ đạo Silk. Mọi tín đồ đạo Silk đều ít nhất một lần trong đời phải đến được Golden Temple, để cầu nguyện trước Chúa Trời và rửa sạch tội lỗi bằng những giọt nước thiêng trong hồ. Bước trong không gian mở như ở một thế giới khác bên trong đền, không khí mộ đạo của những người hành hương khiến Golden Temple càng thêm thiêng liêng gấp bộ. Đó còn là cách hành xử của các tín đồ đạo Silk. Tôi đã đứng một lúc lâu để chứng kiến cách mà các tín đồ mộ đạo hiến công đức cho đền. Các tín đồ quỳ xuống, cầu nguyện, dâng hai tay và thả những đồng tiền vào hòm công đức một cách trịnh trọng nhất. Đấy là cách họ dâng công đức cho đền, khác hẳn ở nhiều nơi văn minh ở ta với cách dâng công đức khi mà các thí chủ chen lấn xô đẩy, ném tiền vô tội vạ, đi hội chùa mà cúng Phật các món thịt và coi hành vi của mình như là một hành vi bố thí với những thái độ hèn mọn và vô văn hóa.
Cách Golden Temple vài km cũng có một ngôi đền có thiết kế tương tự, nhưng xấu và lộn xộn hơn. Đó là Durgiana Temple, một ngôi đền của những người theo đạo Hindu, hay còn gọi là Silver Temple. Hindu là những gì thuộc về người Ấn, tất tật và cái cách Hindu giáo mở rộng, duy trì và cảm hóa các tôn giáo khác vẫn luôn mạnh mẽ. Ngay tại thủ phủ của đạo Silk, những người Hindu vẫn xây cho riêng mình một ngôi đền giống hệt Harmandir Sahib, về hình thức thì giống nhau nhưng về cách thức tôn giáo lại hoàn toàn khác nhau. Trong kiến trúc đặc trưng của đạo Silk, người theo đạo Hindu vẫn tiến hành cầu nguyện theo cách vốn có ngàn đời của riêng mình. Không khí ở Silver Temple rất lộn xộn, hỗn loạn, khác biệt hoàn toàn với sự thiêng liêng ở Golden Temple.