Bút máy Reform 1745
Cụm từ "Reform" lại gợi nhắc đến cụm từ "Đổi mới", hay công cuộc Đổi mới mà dân ta hay nhắc. Nhưng liệu có "đổi mới" có phải là toàn diện về bản chất, hay là thêm thắt một chút về từ ngữ, hay là theo kiểu bình cũ rượu mới. Có nhiều kiểu đổi mới, nhưng với kiểu đổi mới của Reform 1745 là sản xuất hàng loạt với ưu tiên hàng đầu về số lượng, với mong muốn của nhà sản xuất là " ăn no mặc đủ" trước khi nghĩ đến "ăn ngon mặc đẹp", hay theo kiểu bút là thì người người, nhà nhà, ai cũng có bút máy để viết. Một chiếc bút máy đủ tốt và giá rất rẻ, phù hợp, nhất là đối với hàng triệu thế hệ học sinh. Ra đời với mong muốn đó, nên sự ra đời của bút máy mang nhãn hiệu Reform 1745 đã tạo ra một sự thay đổi đáng kể đối với thị trường nước Đức, nơi có nhiều hãng sản xuất bút máy đắt đỏ và thương hiệu hàng đầu thế giới. Và đối với công ty Reform, đây là thời hoàng kim của họ với sản lượng có năm lên đến 10 triệu chiếc, gấp nhiều đến rất nhiều lần so với các công ty khác.
Hiện tại 2015, nếu như nghe qua một chiếc bút máy sản xuất ở Heidelberg, Đức trong những năm 1970-1980, mới tinh, nguyên hộp, chưa sử dụng, và bơm mực theo cơ chế piston giống hệt như các chiếc bút cao cấp đắt tiền của Đức, Ý... và đặc biệt, có giá rất rẻ 10-15$/cái (giá rẻ là so với giá cả tiêu dùng ở các nước Châu Âu, Mỹ, chứ so với các nước nghèo thì vẫn còn đắt chán!) thì hẳn nhiều người sẽ tò mò. Đó là bút máy Reform 1745 Original. Nếu hiện tại, một chiếc M200 của Pelikan có kiểu dáng gần gần tương tự có giá loanh quanh 100$, thì Reform 1745 lại quá rẻ, hay với mấy đời bút có giá ngang bằng như Noodle đời mới có ngòi hơi mềm (flexible), nhưng chất lượng lại không bằng Reform, hơn nữa là bút đời mới, không có tính thời gian và đặc biệt là tính "vintage". Reform 1745 là một chiếc bút, kiểu không có gì ấn tượng, chẳng qua thì tạo ra một ấn tượng ban đầu về sự đơn giản hết sức, nền nã với hai màu xanh lục đậm và đen nền chìm ẩn, khiến ta có cảm giác có gì đó gần gũi và muốn cầm thử chiếc bút này. Reform 1745 nhỏ gọn, hoàn toàn không bóng bảy, bắt mắt. Nắp bút và ghim cài được mạ vàng như mọi chiếc bút máy khác. Thiết kế bút khá giống với (hay bắt chước và lai tạp giữa) bút Pelikan 120 cho học sinh Đức ( về màu sắc) và bút Pelikan MK10 về hình dáng. Chữ Reform được khắc chìm, mảnh, ở ghim cài. Tem nhãn màu vàng tròn, ghi rõ Reform 1745 Original, dán ở thân bút. Original thì tất sẽ có Modifed, và thay đổi. Các đời 1745 về sau có thay đổi một chút, chủ yếu về chất lượng cao hơn về vật liệu và cũng sản xuất ít hơn, một số dòng có ngòi thiết kế theo kiểu nib hood. Nhưng Original vẫn khiến người ta vẫn nhắc đến Reform 1745, và nói đến 1745, ai cũng nghĩ ngay đến Original.
Với những tiêu chí ở trên, ta sẽ thấy Reform 1745 là một chiếc bút tốt. Đúng vậy, nên nó được sản xuất hàng loạt rất nhanh với số lượng cực lớn. Số lượng sản xuất cực lớn và được bán ra, mua vào trên thị trường của Reform 1745 đã tạo nên một thời kỳ vàng son của công ty này ở Heidelberg. Bút Reform không được đóng hộp theo từng chiếc, mà được bán trong hộp cùng lúc 24 cái. Điều đó cũng có nghĩa, chất lượng bút không được đảm bảo 100%, làm nhanh thì sẽ ẩu và tất nhiên sẽ có sản phẩm không đạt tiêu chuẩn chất lượng (hay hệ thống đảm bảo chất lượng còn chưa được quan tâm, mà có khi mấy ai muốn quan tâm). Trong khoảng 10 bút thì sẽ có khoảng 2,3 chiếc có một vấn đề gì đó. Các lỗi thường gặp là: ngòi bút bị gai/ phần mạ vàng ở ngòi bút bị lệch so với tiêu chuẩn, bị nhòe/ nắp bút quá khít với thân bút, khi đóng vào, mở ra sẽ tạo là lực hút, khiến mực bị hút ra từ ngòi/ piston quá chặt hoặc quá lỏng/ mạ vàng ở ghim cài và ngòi bút mỏng, dễ bị bay, trơ khi dùng sau một thời gian... Nhưng nếu may mắn, bạn có được một chiếc Reform 1745 đúng tiêu chuẩn, thì cảm giác khi viết chả khác gì một chiếc Pelikan M150/200 đắt gấp 10 lần.
Hiện tại, với bàn phím máy tính, và sự vượt trội của bút bi, không còn nhiều người sử dụng bút máy. Có khi ở những ngày cũ , "bên này cửa sổ tôi tím: có nhật ký và bản sao nhật ký, có lọ mực tím và bản thảo lem nhem mực tím" - trích "Những ngã tư và những Cột đèn - Trần Dần - NXB Hội nhà văn, trang 13" thì hiện tại sẽ được thay bằng " trước mặt bức tường tôi xám: có màn hình máy tính và usb di động, có con chuột màu xám và bàn phím lem nhem màu xám". Viết bút máy đơn giản chỉ là cảm giác đưa người viết trở lại thời cắp cặp đến trường của mình. Hay với một số người gần đây thì có sở thích sưu tập bút, mà ở nước ta từ trước đến nay, bao thế hệ vẫn chỉ biết đến những chiếc bút nhái theo kiểu Parker 51, ta nhái theo tàu, tàu nhái theo Parker, mà giờ có điều kiện sở hữu những chiếc bút cực kỳ chất lượng của Đức, Ý, Anh, Mỹ, từ hơn nửa thế kỷ đến mới ra đời thì là một niềm vui lành mạnh... Nhiều người thích rèn chữ, viết chữ theo nhiều phông khác nhau đến mức nâng tầm nghệ thuật, thích viết sổ và phải viết bằng bút máy với vô vàn màu mực, loại mực. Tôi cũng có nhiều đời bút khác nhau, cổ có, mới có, hàng hiệu có, hàng rẻ có, phiên bản này, phiên bản nọ... nhưng nghĩ cho cùng, chiếc bút sinh ra là để viết. Những gì viết ra mới là quan trọng. cái bút chỉ là phương tiện. Nhiều khi cầm trong tay một chiếc bút đắt tiền, phiên bản giới hạn, mà chả biết viết gì, nghệch ngoạc mấy chữ theo kiểu thử bút thì mãi cũng chán, với lại, không biết dùng những chiếc bút đắt tiền này vào dịp nào, dùng hàng ngày thì lại tiếc, lại xót và sợ xước hỏng, bán lại mất giá, thế nên mấy cái bút limited này, thời gian nằm im trong hộp, cất một chỗ trong tủ là chiếm gần như tuyệt đối. Cuối cùng, Reform vẫn là chiếc bút được sử dụng nhiều nhất, gần gũi nhất. Rẻ nên mất không tiếc, mang theo thoải mái, không sợ xước, sợ cong và khi mình cần nhất thì luôn có sẵn.
Nghĩ cũng buồn cười, khi viết bài này là bằng bàn phím, chứ không phải viết bằng bút máy.
Hanoi, 22/1/2015
Hiện tại 2015, nếu như nghe qua một chiếc bút máy sản xuất ở Heidelberg, Đức trong những năm 1970-1980, mới tinh, nguyên hộp, chưa sử dụng, và bơm mực theo cơ chế piston giống hệt như các chiếc bút cao cấp đắt tiền của Đức, Ý... và đặc biệt, có giá rất rẻ 10-15$/cái (giá rẻ là so với giá cả tiêu dùng ở các nước Châu Âu, Mỹ, chứ so với các nước nghèo thì vẫn còn đắt chán!) thì hẳn nhiều người sẽ tò mò. Đó là bút máy Reform 1745 Original. Nếu hiện tại, một chiếc M200 của Pelikan có kiểu dáng gần gần tương tự có giá loanh quanh 100$, thì Reform 1745 lại quá rẻ, hay với mấy đời bút có giá ngang bằng như Noodle đời mới có ngòi hơi mềm (flexible), nhưng chất lượng lại không bằng Reform, hơn nữa là bút đời mới, không có tính thời gian và đặc biệt là tính "vintage". Reform 1745 là một chiếc bút, kiểu không có gì ấn tượng, chẳng qua thì tạo ra một ấn tượng ban đầu về sự đơn giản hết sức, nền nã với hai màu xanh lục đậm và đen nền chìm ẩn, khiến ta có cảm giác có gì đó gần gũi và muốn cầm thử chiếc bút này. Reform 1745 nhỏ gọn, hoàn toàn không bóng bảy, bắt mắt. Nắp bút và ghim cài được mạ vàng như mọi chiếc bút máy khác. Thiết kế bút khá giống với (hay bắt chước và lai tạp giữa) bút Pelikan 120 cho học sinh Đức ( về màu sắc) và bút Pelikan MK10 về hình dáng. Chữ Reform được khắc chìm, mảnh, ở ghim cài. Tem nhãn màu vàng tròn, ghi rõ Reform 1745 Original, dán ở thân bút. Original thì tất sẽ có Modifed, và thay đổi. Các đời 1745 về sau có thay đổi một chút, chủ yếu về chất lượng cao hơn về vật liệu và cũng sản xuất ít hơn, một số dòng có ngòi thiết kế theo kiểu nib hood. Nhưng Original vẫn khiến người ta vẫn nhắc đến Reform 1745, và nói đến 1745, ai cũng nghĩ ngay đến Original.
Với những tiêu chí ở trên, ta sẽ thấy Reform 1745 là một chiếc bút tốt. Đúng vậy, nên nó được sản xuất hàng loạt rất nhanh với số lượng cực lớn. Số lượng sản xuất cực lớn và được bán ra, mua vào trên thị trường của Reform 1745 đã tạo nên một thời kỳ vàng son của công ty này ở Heidelberg. Bút Reform không được đóng hộp theo từng chiếc, mà được bán trong hộp cùng lúc 24 cái. Điều đó cũng có nghĩa, chất lượng bút không được đảm bảo 100%, làm nhanh thì sẽ ẩu và tất nhiên sẽ có sản phẩm không đạt tiêu chuẩn chất lượng (hay hệ thống đảm bảo chất lượng còn chưa được quan tâm, mà có khi mấy ai muốn quan tâm). Trong khoảng 10 bút thì sẽ có khoảng 2,3 chiếc có một vấn đề gì đó. Các lỗi thường gặp là: ngòi bút bị gai/ phần mạ vàng ở ngòi bút bị lệch so với tiêu chuẩn, bị nhòe/ nắp bút quá khít với thân bút, khi đóng vào, mở ra sẽ tạo là lực hút, khiến mực bị hút ra từ ngòi/ piston quá chặt hoặc quá lỏng/ mạ vàng ở ghim cài và ngòi bút mỏng, dễ bị bay, trơ khi dùng sau một thời gian... Nhưng nếu may mắn, bạn có được một chiếc Reform 1745 đúng tiêu chuẩn, thì cảm giác khi viết chả khác gì một chiếc Pelikan M150/200 đắt gấp 10 lần.
Hiện tại, với bàn phím máy tính, và sự vượt trội của bút bi, không còn nhiều người sử dụng bút máy. Có khi ở những ngày cũ , "bên này cửa sổ tôi tím: có nhật ký và bản sao nhật ký, có lọ mực tím và bản thảo lem nhem mực tím" - trích "Những ngã tư và những Cột đèn - Trần Dần - NXB Hội nhà văn, trang 13" thì hiện tại sẽ được thay bằng " trước mặt bức tường tôi xám: có màn hình máy tính và usb di động, có con chuột màu xám và bàn phím lem nhem màu xám". Viết bút máy đơn giản chỉ là cảm giác đưa người viết trở lại thời cắp cặp đến trường của mình. Hay với một số người gần đây thì có sở thích sưu tập bút, mà ở nước ta từ trước đến nay, bao thế hệ vẫn chỉ biết đến những chiếc bút nhái theo kiểu Parker 51, ta nhái theo tàu, tàu nhái theo Parker, mà giờ có điều kiện sở hữu những chiếc bút cực kỳ chất lượng của Đức, Ý, Anh, Mỹ, từ hơn nửa thế kỷ đến mới ra đời thì là một niềm vui lành mạnh... Nhiều người thích rèn chữ, viết chữ theo nhiều phông khác nhau đến mức nâng tầm nghệ thuật, thích viết sổ và phải viết bằng bút máy với vô vàn màu mực, loại mực. Tôi cũng có nhiều đời bút khác nhau, cổ có, mới có, hàng hiệu có, hàng rẻ có, phiên bản này, phiên bản nọ... nhưng nghĩ cho cùng, chiếc bút sinh ra là để viết. Những gì viết ra mới là quan trọng. cái bút chỉ là phương tiện. Nhiều khi cầm trong tay một chiếc bút đắt tiền, phiên bản giới hạn, mà chả biết viết gì, nghệch ngoạc mấy chữ theo kiểu thử bút thì mãi cũng chán, với lại, không biết dùng những chiếc bút đắt tiền này vào dịp nào, dùng hàng ngày thì lại tiếc, lại xót và sợ xước hỏng, bán lại mất giá, thế nên mấy cái bút limited này, thời gian nằm im trong hộp, cất một chỗ trong tủ là chiếm gần như tuyệt đối. Cuối cùng, Reform vẫn là chiếc bút được sử dụng nhiều nhất, gần gũi nhất. Rẻ nên mất không tiếc, mang theo thoải mái, không sợ xước, sợ cong và khi mình cần nhất thì luôn có sẵn.
Nghĩ cũng buồn cười, khi viết bài này là bằng bàn phím, chứ không phải viết bằng bút máy.
Hanoi, 22/1/2015